THƯ PHÁP & TRÀ ĐẠO THANH SƠN

Moät ñoâi ñieàu

  Traø Ñaïo Vieät

     THANH SÔN

 

Thuôû ban ñaàu, traø xuaát phaùt töø caùc nöôùc AÙ Ñoâng, baét ñaàu töø Trung Hoa, Vieät Nam, Nhaät Baûn roài lan daàn ñeán caùc nöôùc khaùc. Hieän nay coù theå noùi Traø laø moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi cuûa vaên hoaù Ñoâng Phöông..

 

 

Coøn traø ôû Vieät Nam thì sao?

. ÔÛ Vieät Nam, traø ñaõ hieän dieän trong aåm thöïc, trong giao teá, trong leã loäc, trong y hoïc vaø trong vaên hoaù ngheä thuaät.

    Traûi qua nhieàu giai ñoaïn, moãi nöôùc treân theá giôùi ñaõ hình thaønh nhieàu caùch uoáng traø rieâng bieät, nhö phong caùch nghieâm nhaët, nghi leã cuûa traø ñaïo Nhaät, hay söï caàu kyø cuûa traø ñaïo Trung Quoác, v.v.

Rieâng ôû Vieät Nam, vôùi baûn chaát ñôn giaûn, bình dò, gaàn guõi, ñaõ hình thaønh neân moät caùch uoáng traø rieâng cuûa ngöôøi Vieät.

Ngoaøi ra trong cuoäc soáng coâng nghieäp hieän ñaïi, tình traïng caêng thaúng thaàn kinh, caùc beänh thôøi ñaïi laø nguy cô ñe doaï söùc khoeû vaø tinh thaàn cuûa con ngöôøi. Nhu caàu tìm ra moät lieäu phaùp ñeå cheá ngöï nhöõng ñe doaï treân laø moät nhu caàu heát söùc böùc thieát.

“Thanh Sôn Traø Ñaïo Vieät” mang phong caùch Thieàøn Traø laø moät trong nhöõng lieäu phaùp ñoù. Ñôn giaûn nhöng khoâng keùm phaàn trang troïng, ñem caùi taâm vaøo ngheä thuaät pha traø, vôùi phong caùch tónh laëng vaø chaùnh nieäm. Muïc ñích cuoái cuøng laø giuùp caùc traø nhaân tìm kieám höông vò Thieàn trong cheùn traø, qua ñoù coù ñöôïc söï an laïc, töï taïi trong cuoäc soáng.

Ñeå xaây döïng moät phong caùch uoáng traø rieâng bieät, chuùng toâi ñöa ra moät caùi nhìn toång quaùt veà: traø, nôi uoáng traø, ngöôøi uoáng traø, caùch pha traø, caùch uoáng traø.

 

 

I.  TRAØ.

Töø coå xöa ngöôøi ta ñaõ bieát traø laø moät döôïc thaûo.

Nhöõng nghieân cöùu caän ñaïi chöùng minh raèng: Traø coù nhieàu coâng naêng phoøng trò beänh taät, boå ích cho söùc khoeû.

Ngöôøi ta coù theå lieät keâ 10 taùc duïng ích lôïi cuûa vieäc uoáng traø:

1. Höng phaán: laøm cho tinh thaàn phaán chaán, tröø meät nhoïc, choáng caûm maïo.
2. Lôïi tieåu vaø baøi xuaát tinh röôïu  ra ngoaøi laøm cho tænh röôïu.
3. Phoøng saâu raêng: trong traø coù chaát traø toá coù coâng duïng tröø hoâi mieäng.
4. Tieâu vieâm, khaùng khuaån.
5. Giuùp tieâu hoaù.
6. Haï löôïng ñöôøng trong maùu vaø haï huyeát aùp.
7. Haï löôïng môõ trong maùu vaø khoáng cheá vieäc xô cöùng maïch maùu.
8. Choáng suy nhöôïc.
9. Choáng böùc xaï.
10. Choáng ung thö ñoät bieán.

Laù traø moãi beân coù 16, toång coäng coù 32 raêng cöa ñoái nhau, gaàn cuoáng khoâng coù raêng cöa. Gaân laù coù töø 7 ñeán 10 gaân phaân ra 2 beân, treân maët laù traø coù loâng tô. Coïng laù phaân boá so le khoâng ñoái xöùng.

   Phaân loaïi traø:

Coù haøng ngaøn loaïi traø, nhöng coù theå phaân laøm 3 loaïi do caùch sao taåm:

• UÛ sô thì cho loaïi traø xanh.
• UÛ kyõ thì cho loaïi traø ñen.
• UÛ vöøa thì cho loaïi traø trung gian nhö OÂlong.

Hieän nay AÂu Myõ duøng traø ñen (Hoàng traø) thí duï: traø Lipton.

Traùi laïi AÙ Ñoâng gaàn nhö chæ duøng traø xanh (traø Long Tónh, Baïch Vaân) vaø OÂlong (Thieát Quan AÂm, OÂlong v.v.)

 

Tröôùc khi ñi ñeán chuyeän pha traø, uoáng traø, chuùng ta phaûi löu yù ñeán:

Nhöõng ñieàu toái kî trong vieäc thöôûng traø:

1. Khoâng bieát phöông phaùp pha traø.
2. Traø cuï khoâng ñöôïc saïch seõ, tinh khieát.
3. Chuû vaø khaùch khoâng hoaø hôïp.
4. Nôi uoáng traø khoâng thanh tónh, rieâng bieät (oàn aøo, noùng böùc, ngoät ngaït, hoâi haùm baån thæu)
5. Taâm baát an, coâng vieäc beà boän, ñaàu oùc lo ra.
6. Uoáng röôïu say.

 

II.  NÔI UOÁNG TRAØ

Trong khoâng gian kieán truùc, nôi uoáng traø ñöôïc goïi laø traø thaát.

Theo chuùng toâi quan nieäm, traø thaát khoâng chæ laø nôi ñeå uoáng traø, maø coøn laø nôi ñeå tónh taâm.

Ñoù laø nôi quan troïng nhaát trong moät kieán truùc, nôi ñem ñeán cho ta söï an tónh trong taâm hoàn. Do ñoù neáu coù theå, traø thaát neân ñöôïc thieát keá vôùi moät tinh thaàn rieâng bieät, kín ñaùo, khieâm toán, nheï nhaøng vaø laëng leõ. Ñeå khi böôùc vaøo ñoù, ta coù moät caûm giaùc bình yeân, thoaûi maùi vaø traàm laëng. Ñeå moãi khi böôùc vaøo traø thaát thì moïi toan tính, moïi taát baät laêng xaêng ñeàu rôi ruïng.

Chính nôi ñaây, caùi ñaïo tieàm aån nôi moãi ngöôøi seõ nhôø söï tónh laëng cuûa khoâng gian traø thaát, nhôø tính tinh khieát cuûa traø maø saùng toû daàn ra.

 

 

 

III.  NGÖÔØI UOÁNG TRAØ (TRAØ NHAÂN)

Traø thaát laø nôi uoáng traø, nhöng nôi uoáng traø khoâng theå töï noù laø traø thaát. Traø nhaân môùi chính laø linh hoàn cuûa traø thaát.

Goïi laø Traø Ñaïo, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø coù caùi ñaïo trong cheùn traø, maø laø caùi ñaïo cuûa ngöôøi trong vieäc thöôûng thöùc traø. ÔÛ ñoù coù vaên hoaù, ñaïo ñöùc, leã nghi, ngheä thuaät, thaãm myõ, trình ñoä thöôûng thöùc trong buoåi uoáng traø.

Do vaäy khoâng phaûi ngöôøi uoáng traø naøo cuõng ñöôïc goïi laø traø nhaân. Traø nhaân laø danh töø duøng chæ rieâng cho nhöõng ngöôøi gaén boù vôùi Traø Ñaïo, xem vieäc uoáng traø nhö moät caùi Ñaïo. Traø Nhaân luoân oån ñònh traïng thaùi taâm, duø baát cöù hoaøn caûnh, tröôøng hôïp naøo cuõng ñöôïc bieåu loä qua leã nghi cung caùch, trong cöû chæ töø toán khoan thai.

 

IV.  CAÙCH PHA TRAØ

Töø moät taùc phaåm thieân nhieân cuûa taïo hoaù, traø trôû thaønh taùc phaåm ngheä thuaät cuûa con ngöôøi.

Söï tieán hoaù cuûa traø trong kieåu caùch pha cheá coù theå chia laøm 3 loaïi: loaïi traø ñun (ñoaøn traø), traø khuaáy (maït traø), traø ngaâm (tieãn traø). Coù nhieàu kyõ thuaät cheá bieán, nhieàu phöông phaùp pha cheá. Moãi tröôøng phaùi traø coù loái ñi rieâng, coù tính caùch rieâng phuø hôïp vôùi vaên hoaù cuûa moãi daân toäc, moãi thôøi ñaïi.

Hieän nay ôû Vieät Nam, chuùng toâi thöôøng thöôûng thöùc loaïi traø laø duøng laù traø töï nhieân.

 

Do vaäy ñeå pha traø chuùng ta coù nhöõng trình töï sau:

1. Traø

(Coù theå choïn loaïi traø theo yù thích, hieän nay treân thò tröôøng coù baùn saün raát nhieàu loaïi traø) thöôøng thì caùc traø nhaân cao thuû khoâng thích caùc loaïi traø öôùp höông.

 

2. Nöôùc

Ñeå ñaït ñöôïc troïn veïn höông vò cuûa traø thì nöôùc laø moät yeáu toá quan troïng nhaát.

Khoâng duøng nöôùc coù pheøn, coù taïp chaát, coù muøi (thuoác saùt truøng,..).

Ngöôøi xöa thöôøng tìm ñeán nhöõng suoái tinh khieát, höùng nhöõng gioït söông treân laù sen, nöôùc möa, caùc gieáùng nöôùc treân nuùi v.v.

Thôøi ñaïi baây giôø vôùi nhöõng tieän nghi hieän ñaïi, chuùng ta coù nhöõng loaïi nöôùc suoái tinh khieát ñoùng chai, cuõng raát tieän duïng.

 

3. Traø cuï (duïng cuï ñeå pha traø)

1. Baøn traø

Ñaàu tieân, phaûi noùi ñeán ñoù laø baøn traø.

Thôøi ñaïi ngaøy nay, duøng than cuûi raát baát tieän. Chuùng toâi ñaõ thieát keá noät loaïi baøn traø raát tieän duïng: baøn hình vuoâng (0.6 x 0.6 x 0.35) daønh cho 1 ñeán 4 ngöôøi, vaø baøn hình chöõ nhaät (0.6 x 1.2 x 0.35) daønh cho 6 ngöôøi. Treân maët baøn coù khoeùt aâm xuoáng moät loã hình vuoâng ñeå ñaët beáp ñieän hay beáp ga naáu nöôùc.

Vaø gheá ngoài cuõng coù 2 loaïi: moät loaïi coù döïa löng vaø moät loaïi khoâng döïa löng ñöôïc thieát keá coù ñoä doác  ñeå ngoài (hay ngoài thieàn) ñöôïc thaúng löng.

(Ñính keøm hình aûnh ñaõ ñöôïc ñaêng kyù baûn quyeàn)

 

2. Duïng cuï pha traø

Thöôøng caùc traø nhaân duøng aám, chung, hoaëc cheùn traø baèng goám, khoâng duøng baèng kim loaïi.

Ñoà goám (Ceùramics) duïng cuï laøm töø ñaát seùt goàm caû ñoà ñaát, ñoà saønh, ñoà söù.

• Ñoà ñaát (Earthenware): ñoà ñaát nung khoâng traùng men, thaám nöôùc, nung ôû nhieät ñoä <1200^oC.
• Ñoà saønh (Storeware): nung ôû nhieät ñoä >1200^o C, coù traùng men hoaëc khoâng, khoâng thaám nöôùc.
• Ñoà söù (Porcelain) ñoà kieåu, laøm baèng ñaát seùt traéng, coù pha nhieàu chaát ñaù keo, nung ôû nhieät ñoä 1250^oC ñeán 1450^oC, coù men boùng nhö göông.

 

Goàm :

AÁm: aám traø lôùn duøng cho nhieàu ngöôøi, loaïi nhoû duøng ñoäc aåm hoaëc song aåm.

Cheùn: loaïi baùt nhoû ñi chung vôùi boä aám nhoû.

Taùch: cheùn coù quai, duøng uoáng traø taùch nhoû (caùc traø nhaân xöa nay ñeàu khoâng duøng taùch)

Toáng: baùt lôùn coù quai, coù mieäng, ñi chung vôùi ñoà löôïc traø ñeå sang qua nhöõng cheùn nhoû.

Thuyeàn traø: baùt lôùn, mieäng roäng ñeå traùng noùng cheùn, aám traø.

Boä thoâng traø: baèng goã goàm coù muoãng phaân traø, keïp cheùn traø, thoâng xaùc traø.

 

Nguyeân taéc pha traø:

     Laøm sao cho traø ra heát höông vò vaø luùc uoáng traø vaãn noùng.

1. Naáu nöôùc soâi: nöôùc pha traø phaûi soâi noåi boït, nöôùc chöa soâi thì traø khoâng ra.
2. Röûa traø: tröôùc khi pha phaûi röûa traø baèng nöôùc soâi, ñoå traøn nöôùc ra ngoaøi mieäng aám.
3. Pha traø: cheá nöôùc soâi vaøo aám traø ñoä 3 ñeán 5 phuùt thì traø môùi baét ñaàu ra höông vò, quaù sôùm thì traø laït.
4. Löôïc traø vaøo cheùn toáng tröôùc khi roùt ra cheùn quaân ñeå löôïc vuïn traø (tröôøng hôïp traø caùm hoaëc traø vuïn nhieàu)
5. Roùt traø: tröôùc khi roùt ra cheùn quaân, cheùn quaân phaûi ñöôïc traùng nöôùc soâi cho cheùn noùng ñeå giöõ nhieät cho traø.
6. Pha traø laàn 2: cho tieáp nöôùc soâi vaøo aám traø. Ñoâi khi laàn 2 naøy traø ra ñaäm ñaø hôn laàn 1, vì ôû laàn 1 traø chöa kòp ra.
7. Pha traø laàn 3: cho tieáp nöôùc soâi vaøo aám traø laàn 3, laàn 4, ñeán khi naøo khoâng coøn thaáy muøi traø nöõa thì thoâi.

 

 

V.   THÖÔÛNG TRAØ

Vôùi phong caùch Traø Ñaïo Vieät, chuùng toâi muoán ñöa tinh thaàn thieàn, tónh laëng, chaùnh nieäm vaøo trong vieäc uoáng traø.

Trong thieàn traø quaùn, chuùng toâi cuõng xaây döïng phong caùch cuûa caùc traø giaû (ngöôøi pha traø) taát caû moïi ñoäng taùc ñeàu chaäm raõi, khoan thai, leã pheùp vaø quan troïng nhaát laø toân troïng nguyeân lyù cuûa Traø Ñaïo Vieät: trong khi pha traø, caùc traø giaû ñöa taâm laønh vaøo töøng ñoäng taùc, ñeå chuùc cho ngöôøi uoáng traø ñöôïc an laïc, söùc khoeû vaø ngöôøi uoáng traø cuõng trong traïng thaùi tónh laëng chaäm raõi, kính caån, ñoái ñaõi toân troïng laãn nhau.

Vì laø Thieàn Traø, neân chuùng toâi chuù troïng deán vieäc tónh taâm,chaùnh nieäm (yù thöùc vaøo töøng ñoäng taùc: roùt traø, böng cheùn traø, uoáng traø, v.v.) Uoáng traø nhö laø taâm söï vôùi cheùn traø, ñeå taâm laéng ñoïng, ñeå nhìn laïi mình, ñeå thaáy ñöôïc söï an laïc.

Vì theá, uoáng traø laø ñeå thöôûng thöùc höông vò traø, chôù khoâng phaûi uoáng traø laø ñeå giaûi khaùt.

Caùch uoáng:

1. Böng cheùn traø noùng baèng hai tay (xuùc giaùc) ñeå caùi noùng cuûa cheùn traø laøm aám caû hai baøn tay, ñöa cheùn traø ngang muõi ñeå ngöûi höông vò cuûa traø (khöùu giaùc) tröôùc khi uoáng.
2. Uoáng töøng nguïm traø ñeå cho vò traø thaám vaøo löôõi (vò giaùc) vaø ñeå cho höông vò cuûa traø xoâng vaøo hoác muõi moät laàn nöõa
3. Uoáng vôùi moät tö theá chaäm raõi, thong thaû, ngay caû khi ñaët cheùn traø xuoáng baøn (uoáng moät caùch tónh thöùc).
4. Uoáng traø nhö vaäy môùi thöôûng thöùc ñöôïc heát caùi ngon cuûa traø.

Tuy nhieân theo quan nieäm cuûa chuùng toâi thì Traø chæ laø caùi côù ñeå chuùng ta ngoài laïi vôùi nhau, chia seû vôùi nhau, ñeå nhìn laïi mình, vaø ñeå taâm ñöôïc laéng ñoïng, an laïc.

 

Thieàn traø Thanh sôn

- Traø Ñaïo Vieät -

Caùc taøi lieäu tham khaûo:

• Traø Kinh ( Vuõ Theá Ngoïc)
• Traø Luaän (Nguyeãn Baù Hoaøn)
• Cha-no-yu (Yasunosuke Fukukita)
• Vaø caùc taøi lieäu treân baùo chí.

 

_________________________________________________________

Thieàn traø thanh sôn

Traø ñaïo vieät

.

                                                 Mail :thuphapthanhson@yahoo.com

                                                 Web : thuphapthanhson.com